Xây dựng Luật Quy hoạch đô thị để đưa đô thị vào… “quy củ”
Xây dựng Luật Quy hoạch đô thị để đưa đô thị vào… “quy củ”
Đó là một trong những điểm mấu chốt được đề cập trong dự thảo Luật Quy hoạch đô thị. Ngày 9/8, Bộ Xây dựng đã tổ chức hội thảo lấy ý kiến các bộ, ngành, địa phương khu vực phía Bắc lần cuối để hoàn chỉnh dự thảo Luật Quy hoạch đô thị và dự kiến sẽ được trình Chính phủ cuối tháng 7 này.
“Mất trật tự” đô thị vì chậm quy hoạch
Theo Bộ Xây dựng, với tốc độ đô thị hóa nhanh, đến nay cả nước đã có tới 743 đô thị (từ đô thị loại 5 đến đô thị loại đặc biệt). Bộ mặt đô thị đã có nhiều khởi sắc theo hướng văn minh, hiện đại. Tuy nhiên hệ thống đô thị nước ta đang bộc lộ một số vấn đề bất cập như quy hoạch chưa đi trước, phát triển đô thị còn tự phát, chưa đồng bộ với tăng trưởng kinh tế - xã hội. Việc quản lý đô thị còn phân tán, chồng chéo, phối hợp kém nên hiệu lực và hiệu quả chưa cao.
Bên cạnh đó, dân số các đô thị tăng nhanh, mật độ dân số cao ở nhiều đô thị lớn, đang gây áp lực, quá tải cho hệ thống cơ sở hạ tầng và các dịch vụ đô thị cũng như việc quản lý vận hành đô thị của chính quyền địa phương. Hệ thống hạ tầng kỹ thuật và các dịch vụ đô thị còn nhiều yếu kém, không đồng bộ, không đáp ứng yêu cầu thực tế sử dụng. Đầu tư xây dựng các công trình hạ tầng kỹ thuật đô thị không có kế hoạch, không đồng bộ, gây lãng phí lớn.
Mặt khác, tình trạng vi phạm trật tự xây dựng diễn ra ở nhiều nơi, cảnh quan đô thị bị phá vỡ, trật tự đô thị không được giữ vững. Môi trường đô thị bị ô nhiễm. Hình ảnh các đô thị VN kém bản sắc, chưa thu hút đầu tư và du lịch.
Nguyên nhân dẫn đến tình trạng trên là do hệ thống các văn bản quy phạm pháp luật về quản lý quy hoạch, kiến trúc đô thị và văn bản có liên quan chưa đầy đủ, thiếu đồng bộ, hiệu lực pháp lý thấp, chưa đáp ứng được yêu cầu quản lý toàn diện về xây dựng phát triển đô thị. Quản lý nhà nước về xây dựng, phát triển đô thị còn phân tán, chồng chéo, không thống nhất rõ ràng, không rõ trách nhiệm. Sự phối hợp trong quản lý giữa các cơ quan trung ương và địa phương và giữa các ngành chưa tốt…
Quy trình, thủ tục về lập, thẩm định, phê duyệt quy hoạch xây dựng đô thị còn phức tạp và mất nhiều thời gian. Việc tổ chức triển khai thực hiện cũng như việc kiểm tra, giám sát việc thực hiện quy hoạch được duyệt còn yếu kém, chưa thu hút được sự tham gia rộng rãi của các tổ chức nhân dân.
Thực tế đang đòi hỏi bức thiết việc ra đời Luật Quy hoạch đô thị để giải quyết, khắc phục những vấn đề nêu trên.
Thứ trưởng Bộ Xây dựng Trần Ngọc Chính đánh giá, đây là bộ luật rất quan trọng, góp phần chắp nối các lĩnh vực khác nhau trong quản lý quy hoạch đô thị để công dân có thể tham gia vào quá trình hoạch định và quản lý quy hoạch.
Ông Nguyễn Viết Hưng - Chủ tịch UBND TP Nam Định cũng đề xuất: việc tham vấn cộng đồng phải được thực hiện ngay từ đầu, từ khi bàn bạc ý tưởng quy hoạch, lựa chọn quy hoạch. Khi xây dựng quy hoạch chi tiết 1/500, chủ dự án phải tham vấn cả các hộ trong phạm vi dự án, điều này không khó, và có tính khả thi cao.
Loại bỏ nhà siêu mỏng, siêu méo
Để khắc phục tình trạng nhà ổ chuột, nhà siêu mỏng, siêu méo, dự thảo luật Quy hoạch đô thị quy định những thửa đất và công trình xây dựng trên diện tích đất nhỏ hơn 15m2 sẽ không được cấp phép xây dựng, khi Nhà nước thu hồi cũng không đặt vấn đề bồi thường bằng quỹ đất hoặc công trình mà chỉ bồi thường bằng tiền.
Một số đại biểu băn khoăn cho quyền lợi của những người dân có quyền sử dụng những mảnh đất nhỏ ở đô thị - vốn đa phần là dân nghèo thành thị. Nếu trong trường hợp không được bồi thường bằng quỹ đất hoặc công trình khi thu hồi sẽ khó khăn cho người dân trong việc tạo lập chỗ ở mới.
Thứ trưởng Trần Ngọc Chính cho biết, ban soạn thảo cũng đó tính toán đến vấn đề này nhưng kiên quyết bảo lưu quan điểm “đô thị phải được chỉnh trang với không gian và kiến trúc đẹp hơn mà không phải chỉ được hình thành bằng những căn nhà siêu mỏng”.
“Trên tinh thần là khuyến khích người dân đô thị hợp khối trong trường hợp diện tích xây dựng quá nhỏ; nhưng trong trường hợp không thể thể, sẽ phải xây dựng cơ chế Nhà nước mua lại những mảnh đất như vậy phục vụ mục đích công cộng”, ông Chính nói.
Thiết kế đô thị được coi là một phần bắt buộc trong đồ án quy hoạch đô thị được duyệt nhằm đảm bảo công tác quản lý đô thị và giảm phiền hà cho người dân. Nhưng theo ý kiến của đại biểu Trần Hồng Phi, thiết kế đô thị chỉ nên được làm cùng với quy hoạch chi tiết 1/500. Điều lệ quy hoạch cũng cần thiết nhưng “chưa đủ căn cứ để làm với đồ án quy hoạch chung”.
Kiến trúc sư trưởng: “Đừng vực dậy một thây ma đã chết”!
Từ bài học thất bại của Hà Nội và chính bản thân mình, nguyên Kiến trúc sư trưởng Hà Nội, nguyên Giám đốc Sở Quy hoạch Kiến Trúc Hà Nội, ông Đào Ngọc Nghiêm đã thẳng thắn phát biểu “đừng vực dậy một thây ma đã chết” khi nói về chủ trương thiết lập chế độ kiến trúc sư trưởng bên cạnh chính quyền đô thị như trong dự thảo luật đề cập.
“Nếu Thị trưởng nào thấy cần thấy lập kiến trúc sư trưởng, nhưng đó là vai trò cá nhân và tôi không tin bây giờ vai trò đó lại quan trọng đến như vậy. Thế giới người ta cũng bỏ lâu rồi”, ông Nghiêm nói. Ông Nghiêm thiên về ủng hộ phương án lập Hội đồng kiến trúc quy hoạch với sự tham gia của các chuyên gia và hội nghề nghiệp.
Trái với quan điểm của ông Nghiêm, ông Chính cho biết Bộ Xây dựng đang làm đề án kiến trúc sư trưởng và được các địa phương hết sức tán thành. Kiến trúc sư trưởng sẽ là nhạc trưởng giúp chủ tịch thành phố định hướng chiến lược, quản lý đô thị. Nếu Thủ tướng Chính phủ chấp thuận, đề án về kiến trúc sư trưởng sẽ được đưa vào trong Luật quy hoạch đô thị.
Tại hội thảo, ban soạn thảo còn nhận được nhiều ý kiến đóng góp khác nhau và như ông Chính cho biết, sẽ được Bộ Xây dựng tiếp thu, nghiên cứu để hoàn thiện dự thảo luật để sớm trình Chính phủ và Ủy ban Thường vụ Quốc hội. “Bên cạnh Luật Xây dựng, Luật Bất động sản đã ra đời, việc hình thành Luật Quy hoạch đô thị đang là một đòi hỏi bức thiết trong quá trình phát triển, quản lý đô thị” - ông Chính khẳng định.
