BIM và ISO 19650: Nâng cao năng lực quản lý thông tin trong dự án xây dựng

[nguyentheanh]

BIM và ISO 19650: Nâng cao năng lực quản lý thông tin trong dự án xây dựng

Quản lý thông tin hiệu quả là yếu tố then chốt quyết định thành công của mọi dự án và đó chính xác là điều mà ISO 19650 mang lại.

Bộ tiêu chuẩn này cung cấp một phương pháp tiếp cận có cấu trúc để quản lý thông tin xuyên suốt vòng đời công trình, tích hợp liền mạch với thực hành BIM (Building Information Modeling).
Khi áp dụng ISO 19650, tổ chức có thể đạt được những kết quả trọng yếu, giúp nâng cao chất lượng và hiệu quả quản lý dự án.

1. Tránh sai sót lớn trong dự án​

Một lợi ích quan trọng khi triển khai ISO 19650 kết hợp với BIM là giảm thiểu sai sót trong quá trình thiết kế – thi công.

CDE (Common Data Environment – Môi trường Dữ liệu Chung) đóng vai trò là trung tâm điều phối thông tin tập trung, nơi tất cả các bên liên quan cùng làm việc trên một phiên bản dữ liệu duy nhất.

Nhờ đó:

• Giảm xung đột thông tin và va chạm mô hình (clash);
• Hạn chế hiểu nhầm giữa các bên, tránh sai sót dẫn đến tổn thất chi phí hoặc chậm tiến độ.

Ví dụ, khi nhiều nhóm cùng truy cập và cập nhật mô hình và dữ liệu mới nhất, nguy cơ thông tin mâu thuẫn giữa thiết kế, thi công và giám sát giảm đáng kể – tạo nên một môi trường làm việc thống nhất, minh bạch và phối hợp hiệu quả.

Sự kết hợp giữa BIM + ISO 19650 còn giúp:

• Phát hiện sớm các vấn đề tiềm ẩn ngay từ giai đoạn thiết kế;
• Cho phép phối hợp giải quyết chủ động thay vì xử lý sự cố sau khi xảy ra;
• Tạo điều kiện cho lập kế hoạch hợp tác (collaborative planning) và cập nhật thời gian thực (real-time updates).

ISO 19650 giải quyết tận gốc các vấn đề về khả năng tương tác dữ liệu (data interoperability) bằng cách:

• Khuyến khích sử dụng CDE thống nhất;
• Quy định rõ yêu cầu trao đổi thông tin (EIR);
• Chuẩn hóa định dạng dữ liệu;
• Và nhấn mạnh hợp tác liên ngành giữa các bên trong dự án.

2. Nâng cao chất lượng dự án
Một lợi ích khác khi tuân thủ ISO 19650 là nâng cao chất lượng sản phẩm bàn giao, phân phối (deliverables).

Ngay từ giai đoạn đầu, việc xác định rõ EIR (Exchange Information Requirements – Yêu cầu trao đổi thông tin) giúp các bên:

• Hiểu rõ tiêu chí về nội dung, định dạng và chất lượng thông tin cần bàn giao;
• Có định hướng thống nhất trong việc lập kế hoạch và kiểm soát dữ liệu.

Nhờ đó, mọi bên tham gia đều biết rõ vai trò và trách nhiệm của mình trong quản lý thông tin, tránh tình trạng “mỗi bên làm một kiểu”.

BIM hỗ trợ quá trình này thông qua khả năng mô phỏng và phân tích thiết kế chi tiết trước khi thi công thực tế.
Khi kết hợp với khung quản lý chặt chẽ của ISO 19650, dữ liệu tạo ra từ BIM sẽ:

• Phù hợp với các yêu cầu trong EIR,
• Đảm bảo tính chính xác, nhất quán và đáng tin cậy,
• Giúp kết quả cuối cùng đáp ứng đúng mục tiêu và kỳ vọng của chủ đầu tư.

→ Kết quả là dự án có chất lượng cao hơn, ít sai sót hơn, và độ hài lòng của khách hàng tăng lên rõ rệt.

3. Bảo mật dữ liệu và an toàn thông tin​

Trong bối cảnh chuyển đổi số hiện nay, an toàn dữ liệu là vấn đề sống còn của mỗi dự án.

Việc tuân thủ ISO 19650 giúp tăng cường khả năng bảo vệ dữ liệu nhạy cảm, đảm bảo rằng:

• Thông tin dự án không bị mất mát, rò rỉ hoặc truy cập trái phép;
• Dữ liệu được quản lý an toàn trong toàn bộ vòng đời công trình.

ISO 19650 yêu cầu các tổ chức thiết lập quy trình rõ ràng cho quản lý dữ liệu, từ việc lưu trữ, chia sẻ, kiểm soát phiên bản đến phân quyền truy cập.

Khi kết hợp với BIM:

• Các công cụ quản lý mô hình cho phép theo dõi lịch sử thay đổi (audit trail),
• Quản lý phiên bản mô hình và tệp tài liệu,
• Và kiểm soát truy cập theo vai trò (RBAC) trên nền tảng CDE.

Nhờ đó, dữ liệu dự án luôn được kiểm soát, truy xuất, và bảo vệ an toàn, góp phần tăng cường niềm tin và tính minh bạch giữa các bên.

4. Các bước triển khai thực tế ISO 19650​

Để tận dụng tối đa lợi ích của ISO 19650 và BIM, một tổ chức có thể triển khai theo ba bước cơ bản nhưng chiến lược sau đây (từ 3 bước này sẽ chi tiết ra thêm các bước nhỏ nữa):

Bước 1. Xác định OIR – Organizational Information Requirements (Yêu cầu thông tin cấp tổ chức)​

Bắt đầu bằng việc xác định mục tiêu tổng thể về quản lý thông tin của tổ chức.
Bước này đảm bảo rằng toàn bộ quy trình sau đó phù hợp với chiến lược phát triển, quản lý tài sản và mục tiêu kinh doanh của doanh nghiệp.

Bước 2. Xây dựng AIR – Asset Information Requirements (Yêu cầu thông tin cho tài sản)​

Thiết lập rõ loại thông tin cần thiết để vận hành, bảo trì và khai thác tài sản hiệu quả.
Trọng tâm của AIR là hiệu quả dài hạn – giúp quản lý toàn bộ vòng đời công trình (Whole-life Asset Management) và tối ưu chi phí vận hành (LCC – Life Cycle Costing).

Bước 3. Xác định PIR – Project Information Requirements (Yêu cầu thông tin cấp dự án)​

Xác định các thông tin cụ thể cần thiết cho từng dự án.
PIR phải phù hợp với mục tiêu chiến lược của tổ chức (OIR) và liên kết với yêu cầu thông tin tài sản (AIR).
Từ PIR, nhóm dự án sẽ lập EIR và BEP, làm cơ sở cho toàn bộ quy trình quản lý thông tin trong giai đoạn thực hiện.

Kết luận​

Mối quan hệ giữa BIM và ISO 19650 là trụ cột trung tâm trong tiến trình số hóa và hiện đại hóa quản lý thông tin xây dựng.
Khi áp dụng đúng chuẩn, tổ chức sẽ đạt được ba mục tiêu lớn:

• Giảm thiểu sai sót và xung đột thông tin,
• Nâng cao chất lượng và hiệu quả bàn giao,
• Tăng cường bảo mật và kiểm soát dữ liệu.

ISO 19650 tạo ra một khung quản lý dữ liệu có cấu trúc, minh bạch, có thể truy vết và liên thông.
Khi kết hợp với năng lực mô hình hóa, phân tích và cộng tác của BIM, nó giúp dự án:

• Vận hành trơn tru,
• Hoàn thành đúng tiến độ – trong phạm vi ngân sách – đạt chất lượng cao nhất.

Trong bối cảnh ngành xây dựng đang bước vào thời kỳ chuyển đổi số toàn diện, việc nắm vững và triển khai ISO 19650 kết hợp BIM không chỉ là lợi thế cạnh tranh, mà còn là điều kiện tiên quyết để thành công bền vững trong các dự án quy mô lớn, phức tạp và liên ngành.