A: Alo, anh ngủ chưa ạ? Cho em hỏi chút.
B: Gần 3h sáng rồi mà còn hỏi câu đấy à? Anh dậy rồi, chuẩn bị đi công tác bây giờ, sáng mai còn sang tỉnh bên họp sớm. Hỏi gì thì nhanh lên, cho chú 10 phút. Thời gian bắt đầu tính.
A: Dạ, đội ơn anh. Em muốn hỏi về việc điều chỉnh tổng mức đầu tư.
B: Làm mãi rồi, chưa thuộc bài hay sao mà còn hỏi cái lĩnh vực vớ vẩn này.
A: Dạ, đối với trường hợp TMĐT ban đầu được lập cho cả dự án, sau đó trong quá trình được chia ra thành nhiều gói thầu, lập dự toán tại nhiều thời điểm khác nhau, địa phương khác nhau thì điều chỉnh tổng mức đầu tư kiểu gì ạ?
B: Sao lại lập dự toán tại nhiều thời điểm khác nhau? Sao lại lập dự toán ở nhiều địa phương khác nhau? Liên quan gì đến điều chỉnh TMĐT? Khi chú lập TMĐT là đã phải xác định được tất cả các yếu tố đó từ ban đầu rồi chứ. Hỏi vớ vẩn.
A: Dạ, em xin lỗi. Ý em là với dự án có nhiều gói thầu, trong quá trình thực hiện dự án ta phải điều chỉnh lại một số gói thầu, dẫn tới vượt TMĐT.
B: Thì chú cứ điều chỉnh các gói thầu theo quy định. Liên quan gì đến tổng mức đầu tư?
A: Dạ nhưng quy định tại Khoản 3 - Điều 13 - Thông tư 04/2010/TT-BXD có quy định: Tổng mức đầu tư điều chỉnh được xác định bằng tổng mức đầu tư đã được phê duyệt cộng (hoặc trừ) phần tổng mức đầu tư bổ sung. Giá trị phần tổng mức đầu tư bổ sung được xác định thành một khoản chi phí riêng và phải được tổ chức thẩm định hoặc thẩm tra trước khi quyết định phê duyệt. Vậy thì phần tổng mức đầu tư bổ sung được xác định như thế nào ạ?
B: Nói lại cho chú nhớ thêm, tổng mức đầu tư là chi phí dự tính để thực hiện dự án đầu tư xây dựng công trình, được tính toán và xác định trong giai đoạn lập dự án đầu tư xây dựng công trình, là cơ sở để chủ đầu tư lập kế hoạch và quản lý vốn khi thực hiện đầu tư xây dựng công trình. Khi khái toán TMĐT, theo quy định chắc chắn sẽ đủ dùng, thậm chí thừa kinh phí thoải mái vì người ta đã dự trù dư ra rất nhiều. Tổng mức đầu tư đã được phê duyệt chỉ được điều chỉnh trong các trường hợp điều chỉnh dự án theo quy định tại khoản 2 Điều 1 Luật số 38/2009/QH11. Cũng vì vậy nên xét theo góc độ lý thuyết thì việc điều chỉnh TMĐT là rất ít gặp.
Nhưng thực tế, việc điều chỉnh TMĐT lại diễn ra như cơm bữa. Vì rất nhiều lý do, tôi nói ra chắc chú bù đầu, ở Việt Nam ta là thế.
A: Vâng em hiểu. Vậy TMĐT bổ sung được xác định thế nào ạ?
B: Ừ. Bây giờ, quay lại câu chuyện, TMĐT bổ sung được xác định như thế nào? Thì về mặt lý thuyết, TMĐT chỉ được điều chỉnh thay đổi khi ảnh hưởng của động đất, bão, lũ, lụt, sóng thần, hoả hoạn, địch hoạ hoặc sự kiện bất khả kháng khác; hoặc xuất hiện các yếu tố đem lại hiệu quả cao hơn cho dự án; hoặc khi quy hoạch xây dựng thay đổi trực tiếp ảnh hưởng đến địa điểm, quy mô, mục tiêu của dự án. Như vậy, khi một trong các yếu tố trên xuất hiện, chủ đầu tư sẽ xác định chi phí dự kiến (tôi nhắc lại là dự kiến nhé) cần phải có để thực hiện tiếp tục dự án. Khoản chi phí dự kiến cần thiết này sẽ được gọi là TMĐT bổ sung.
A: Khoan đã anh ơi. Vậy thì thực tế các trường hợp điều chỉnh TMĐT bên em làm toàn là do điều chỉnh lại dự toán như tăng giá vật tư - vật liệu, điều chỉnh nhân công, bổ sung khối lượng thiếu, rồi...
B: Này, lại vớ vẩn. Cái chi phí dự phòng khi chú mày lập TMĐT ban đầu chỉ dự kiến dùng chi cho hai việc chính là dự phòng do yếu tố trượt giá và dự phòng cho khối lượng phát sinh. Giờ nếu có thiếu thì lấy dự phòng ra mà bù vào, còn kêu ca gì nữa.
A: Dạ, khổ lắm anh ơi. Thực tế dự án đến lúc phê duyệt thì rõ lâu, kéo dài. Đến khi bắt tay vào làm thì khoản dự phòng ở TMĐT ban đầu không đủ, nên đành phải điều chỉnh TMĐT của dự án.
B: Vậy thì trường hợp này của chú coi như ở trường hợp bất khả kháng. Giờ thì chú ước lượng chi phí phát sinh do điều chỉnh mấy cái món này khoảng tầm bao nhiêu, họ đã quy định rõ 4 cách xác định rồi đấy, hoặc bí quá thì cứ xin thêm bổ sung khoảng 10%, 20% hay 30% TMĐT đã được phê duyệt nữa.
A: Ấy anh ơi, họ bảo khoản bổ sung này phải được thẩm định hoặc thẩm tra làm cơ sở phê duyệt. Em mà lấy bừa theo tỷ lệ trên thì người quyết định đầu tư đánh cho vỡ đầu.
B: Chú mày dốt quá. TMĐT nó chỉ là chi phí khái toán, dự tính. Có phải là chi phí thực tế mà ông quyết định đầu tư bắt buộc phải chi ra đâu mà phải lo điều đó.
A: Vậy có cách nào có cơ sở để bên em xin bổ sung tổng mức được không ạ?
B: Dễ ợt, như trường hợp này, do khoản dự phòng không đủ, chủ đầu tư xác định TMĐT ở thời điểm hiện tại, rồi trừ đi TMĐT đã được phê duyệt sẽ ra TMĐT bổ sung để trình cấp có thẩm quyền xin bổ sung thêm. Hoàn toàn có cơ sở đúng không? Mà nói cho chú biết là trường hợp này hay diễn ra nên các ông chủ đầu tư vin cớ nằm trong trường hợp bất khả kháng để xin bổ sung TMĐT. Chứ về mặt lý thuyết thì TMĐT ban đầu đã xác định là đủ dùng thoải mái.
A: Vậy là con bồ Dẹp Thanh của em nó nói đúng. Chỉ có một cách là lập TMĐT điều chỉnh mới - TMĐT cũ được giá trị cần bổ sung thôi nhỉ?
B: Thì đã bảo rồi, các ông toàn điều chỉnh TMĐT ở trường hợp đúng ra không được điều chỉnh, cứ vin cớ trường hợp bất khả kháng. Cho nên ăn vụng cũng phải biết cách chùi mép chứ. Hình thức lách luật đó thôi.
A: Vậy em hiểu rồi. Giả sử giai đoạn thực hiện lập dự toán gói thầu nào cũng bị vượt tổng mức đầu tư, rồi điều chỉnh. Như vậy 1 dự án có đến 10 hạng mục, làm ở 10 thời điểm khác nhau, 10 địa điểm khác nhau thì có đến 10 cái...
B: Chú nói gì vậy? Gói thầu nào cũng bị vượt TMĐT là cái gì? Dự án có 10 hạng mục là cái gì? Chú nói điều chỉnh dự toán của gói thầu nào đó dẫn đến vượt TMĐT, dự án có 10 gói thầu... thì anh còn nghe được.
A: Anh bắt bẻ em thế. Vậy thường một dự án gồm nhiều gói thầu sẽ triển khai theo từng gói tùy theo kế hoạch vốn và cấp có thẩm quyền sẽ phê duyệt kế hoạch đấu thầu cho phù hợp anh nhỉ?
B: Chú ngớ vẩn vừa thôi. Chú hiểu thế nào là kế hoạch đấu thầu mà phán bừa? Khi phê duyệt kế hoạch đấu thầu, người ta phải phê duyệt cho toàn dự án. Phê duyệt kế hoạch đấu thầu liên quan quái gì đến kế hoạch vốn cấp để triển khai trước hay sau.
Tổng mức đầu tư của dự án phải được xác định trước tiên để làm cơ sở để chủ đầu tư lập kế hoạch và quản lý vốn khi thực hiện đầu tư xây dựng công trình. Khi đó nếu phần công việc chưa đủ điều kiện lập kế hoạch đấu thầu (nếu có): phải nêu nội dung và giá trị phần công việc còn lại của dự án. Tổng giá trị các phần công việc đã thực hiện, phần công việc không áp dụng các hình thức lựa chọn nhà thầu, phần công việc thuộc kế hoạch đấu thầu và phần công việc chưa đủ điều kiện lập kế hoạch đấu thầu (nếu có) không được vượt tổng mức đầu tư của dự án.
A: Dạ dạ... Vậy muốn làm trước vài gói, chủ đầu tư sẽ phê duyệt BVTC-DT gói thầu cần làm trước, để làm căn cứ trình cấp quyết định đầu tư phê duyệt kế hoạch đấu thầu; như vậy sẽ có gói thầu (hạng mục) triển khai trước và có những gói chưa triển khai nên chưa có căn cứ biết được có vượt tổng mức đầu tư hay không để xin điều chỉnh, vì phải cộng tất cả Tổng dự toán của các gói được phê duyệt này lại mới biết cụ thể.
B: Lại dốt nữa rồi. Ý chú là phê duyệt Tổng dự toán của từng gói thầu, trong đó phê duyệt đầy đủ các chi phí thành phần như xây lắp, tư vấn, quản lý dự án, chi phí khác, dự phòng đúng không? Vậy thành ra chú phê duyệt dự án cho từng gói thầu riêng à? Mà các chi phí thành phần xác định làm sao được khi nó chỉ là một gói thầu thuộc dự án. Đã bảo phải xác định được hết các giá trị của tất cả các gói thầu, nếu không xác định chính xác tuyệt đối thì cũng phải khái toán chính xác ở phạm vi cho phép. Kế hoạch đấu thầu phải lập cho toàn bộ dự án chứ sao lại phê duyệt cho từng gói thầu. Chú vớ vẩn quá. Trường hợp chưa đủ điều kiện và thật cần thiết thì được phép lập kế hoạch đấu thầu cho một số gói thầu để thực hiện trước, tuy nhiên văn bản trình duyệt vẫn phải bao gồm đầy đủ các nội dung cụ thể được nêu ra như phần công việc đã thực hiện gồm những cái gì... Phần công việc không áp dụng được một trong các hình thức lựa chọn nhà thầu quy định từ Điều 18 đến Điều 24 của Luật Đấu thầu, khoản 4 Điều 2 của Luật sửa đổi và Điều 97 của Luật Xây dựng gồm những cái gì... Phần công việc thuộc kế hoạch đấu thầu bao gồm nội dung công việc và giá trị phần công việc tương ứng hình thành các gói thầu được thực hiện theo một trong các hình thức lựa chọn nhà thầu quy định từ Điều 18 đến Điều 24 của Luật Đấu thầu, khoản 4 Điều 2 của Luật sửa đổi và Điều 97 của Luật Xây dựng, kể cả các công việc như rà phá bom, mìn, vật nổ, xây dựng khu tái định cư, chuẩn bị mặt bằng xây dựng, bảo hiểm công trình, đào tạo; cơ sở của việc chia dự án thành các gói thầu gồm những cái gì... Phải nêu rõ mới đủ cơ sở triển khai. Hiểu chưa?
A: Anh ơi, vậy nếu đặt trường hợp cụ thể, 1 gói thầu khi triển khai thực hiện phát sinh tăng chi phí thì sẽ phải lấy trong chi phí dự phòng của gói thầu này, nhưng nếu vượt luôn cả chi phí dự phòng của gói thầu này thì ta sẽ lấy trong chi phí dự phòng của Tổng dự án...
B: Chú càng nói càng lung tung. Thế nào là tăng chi phí thì lấy trong chi phí dự phòng của gói thầu này, rồi vượt chi phí dự phòng của gói thầu này thì ta sẽ lấy chi phí dự phòng của tổng dự án? Thế nào là tổng dự án, lần đầu tiên anh nghe. Ý chú vẫn là phê duyệt từng gói thầu với các thành phần y như phê duyệt tổng dự toán của dự án vậy chăng? Đồng ý đương nhiên là đôi khi người ta phê duyệt chi phí dự phòng cho gói thầu, nhưng chỉ với một số dự án nhất định, người ta đưa thêm phần kinh phí dự trù cho riêng gói thầu đó với hai yếu tố xác định chi phí dự phòng như đã nói ở trên. Làm ăn kiểu này thì chết, thì chết, hỏng...
A: Anh ơi, vậy còn...
B: Thôi, hết 10 phút của tôi rồi. Không còn kiếc gì hết nữa. Có gì tôi bàn sau, giờ phải đi công tác luôn cho kịp.
A: ... ...
Ai có thể điều chỉnh độ sụt bê tông khi thi công thực tế?
