7 Nguyên Tắc Vàng Trong Thiết Kế Nhà Xưởng Hiện Đại

bicjsc · Thứ ba lúc 08:24

Việc thiết kế nhà xưởng không chỉ là quá trình xây dựng không gian sản xuất mà còn là sự kết hợp chặt chẽ giữa nhiều yếu tố then chốt như quy hoạch tổng thể, thiết kế kiến trúc, hệ thống kỹ thuật, kết cấu công trình, PCCC và các tiêu chuẩn an toàn khác. Nếu thiếu đi sự phối hợp ngay từ đầu, dễ xảy ra mâu thuẫn trong thiết kế và ảnh hưởng tiêu cực đến vận hành nhà máy.

Một bản thiết kế hợp lý không chỉ tối ưu chi phí đầu tư mà còn giúp doanh nghiệp tăng hiệu suất sản xuất, giảm thiểu rủi ro và đảm bảo tuân thủ pháp lý. Dưới đây là 7 nguyên tắc quan trọng cần lưu ý khi lên kế hoạch thiết kế xây dựng nhà xưởng.

1. Tối ưu quy hoạch tổng thể

Quy hoạch đóng vai trò nền tảng trong toàn bộ thiết kế nhà máy, ảnh hưởng đến dòng chảy sản xuất, chi phí vận hành và khả năng phát triển sau này. Việc bố trí các khu vực như kho nguyên liệu, khu sản xuất, khu hành chính,… cần được cân nhắc kỹ càng để:

Tối ưu hóa luồng di chuyển vật tư, thành phẩm.
Hạn chế tác động của tiếng ồn, mùi, khói bụi bằng cách định hướng các khu vực gây ô nhiễm về cuối hướng gió.
Phân tách khu vực sản xuất theo đặc điểm: khu khô – khu ướt, khu bụi – phòng sạch, khu ồn – khu văn phòng,...

Một số tiêu chuẩn cần lưu ý

Mật độ xây dựng không vượt quá 70%, giảm còn 60% nếu nhà máy có trên 5 tầng.
Diện tích cây xanh nên chiếm ít nhất 20% diện tích đất để cải thiện vi khí hậu.

2. Kiến trúc hướng tới vận hành và bảo trì

Thiết kế kiến trúc không chỉ nhằm tăng tính thẩm mỹ mà còn phải đảm bảo hiệu quả sử dụng, độ bền và dễ dàng bảo trì. Một số thiết kế như mái lấy sáng, giếng trời... tuy đẹp mắt nhưng nếu không xử lý tốt có thể gây:

Tăng nhiệt độ bên trong xưởng.
Nguy cơ thấm dột khi mưa lớn.
Chi phí bảo trì cao, khó tiếp cận sửa chữa.

Do đó, cần ưu tiên vật liệu bền vững như thép không gỉ, sơn chống nhiệt, vật liệu xanh,… để giảm chi phí vận hành và nâng cao tuổi thọ công trình.

3. Kiểm soát xung đột giữa kiến trúc – kết cấu – hệ thống kỹ thuật

Một lỗi thường gặp là thiếu đồng bộ giữa kiến trúc, kết cấu và hệ thống cơ điện (MEP). Điều này có thể dẫn đến va chạm giữa đường ống, dầm cột hoặc thiết bị kỹ thuật, làm phát sinh chi phí sửa đổi và chậm tiến độ.

Giải pháp là thực hiện phối hợp thiết kế đồng thời, xác định rõ cao độ, vị trí thiết bị để:

Tránh chồng chéo hệ thống.
Đảm bảo kết cấu chịu tải hợp lý.
Có phương án gia cố nếu cần xuyên qua các bộ phận chịu lực.

4. Thiết kế hệ thống điện theo tải trọng thực tế

Hệ thống điện cần được tính toán chính xác từ đầu để đảm bảo vận hành an toàn, ổn định. Một số điểm quan trọng:

Xác định công suất tiêu thụ theo từng khu vực và thiết bị.
Dự phòng thêm công suất để phòng trường hợp mở rộng sản xuất.
Thiết kế hệ thống linh hoạt để nâng cấp dễ dàng sau này.

Việc này không chỉ giúp tiết kiệm chi phí đầu tư ban đầu mà còn giảm thiểu rủi ro mất điện hoặc quá tải gây gián đoạn sản xuất.

5. Hệ thống HVAC phù hợp với ngành nghề

Mỗi ngành nghề có yêu cầu khác nhau về điều kiện không khí trong nhà xưởng. Ví dụ:

Ngành thực phẩm – dược phẩm: cần kiểm soát chặt độ ẩm, vi khuẩn. HVAC cần tích hợp lọc HEPA, kiểm soát nhiệt độ và độ ẩm.
Ngành điện tử: yêu cầu phòng sạch, tránh tĩnh điện. HVAC cần có hệ thống khử tĩnh, duy trì nhiệt độ ổn định.
Ngành cơ khí – luyện kim: cần thông gió mạnh để giảm nhiệt và loại bỏ khói bụi.

Ngoài ra, cần chú ý đến:

Tải nhiệt của xưởng.
Vị trí lắp đặt thiết bị thông minh.
Tiết kiệm năng lượng và thân thiện môi trường.

6. Đảm bảo hệ thống PCCC theo quy chuẩn

Hệ thống phòng cháy chữa cháy (PCCC) cần được thiết kế tùy biến theo rủi ro của từng khu vực sản xuất. Một số ví dụ:

Xưởng hóa chất, xăng dầu: dùng hệ thống chữa cháy bằng bọt, khí CO₂ hoặc FM200.
Phòng điện, server: không dùng nước, ưu tiên hệ thống khí để bảo vệ thiết bị.
Xưởng thủy sản, thực phẩm: cần cảm biến báo cháy nhạy, mặc dù nguy cơ cháy thấp hơn.

Các yếu tố bắt buộc:

Lối thoát hiểm hợp lý.
Hệ thống báo cháy – chữa cháy tự động.
Nguồn nước chữa cháy ổn định.
Tổ chức huấn luyện PCCC cho nhân viên.

7. Hệ thống xử lý môi trường đạt chuẩn

Tùy theo đặc thù sản xuất, nhà xưởng có thể phát thải khí độc, nước thải, chất rắn,... nên cần xây dựng hệ thống xử lý môi trường tương ứng để:

Đáp ứng quy định pháp luật.
Bảo vệ sức khỏe người lao động.
Thể hiện trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp.

Ngay từ giai đoạn thiết kế nhà xưởng, cần xác định rõ loại chất thải, lưu lượng phát thải và công nghệ xử lý phù hợp với từng khu vực trong nhà máy.
Tuân thủ 7 nguyên tắc nêu trên là bước đi vững chắc để doanh nghiệp sở hữu một nhà xưởng hiện đại, tiết kiệm chi phí, vận hành hiệu quả và phát triển bền vững. Nếu bạn cần hỗ trợ trong việc thiết kế nhà xưởng tối ưu, hãy liên hệ với BIC – đơn vị giàu kinh nghiệm trong tư vấn, thiết kế và thi công nhà máy công nghiệp chuyên nghiệp.